دیگ بخار و تجهیزات مرتبط

دیگ بخار و تجهیزات مرتبط همانطور که میدانید در موتورخانه ها یکی از تجهیزات تولید انرژی گرمایشی بویلرها می باشند و از طریق سوزاندن سوختهایی از قبیل گاز، گازوئیل یا مازوت این فرآیند انجام می شود، در مجموع بویلرها از اجزا و تجهیزات مختلفی تشکیل شده اند که وجود یا عدم وجود این تجهیزات در قسمت تمام شده و کارایی محصول رابطه مستقیم دارد.

حال به بررسی هر یک از اجزا شماره گذاری شده می پردازیم:

مشعل

وظیفه تولید گرما از طریق احتراق داخلی را داشته و از سوختهای گاز، گازوئیل و مازوت استفاده می نماید و بصورت تک سوز یا دوگانه سوز موجود می باشد در تصاویر زیر دو نمونه مشعل از برندهای مختلف نمایش داده شده است.

بدنه دیگ

بدنه از جنس فولاد با آلیاژ4MN17 با ضخامت های متفاوت بسته به فشار کاری بویلر ساخته می شود.

کلکتور لوازم کنترلی

لوازم کنترل فشار یا دما قابل نصب بروی این کلکتور بوده و علاوه بر نمایش پارامترها بعضا” وظیفه خاموش یا روشن کردن مشعل را نیز عهده دار می باشد.
بعضا” سه عدد پرشر سوئیچ روی کلکتور نصب می شود که جز وسایل حفاظتی است یک عدد برای روشن یا خاموش کردن مشعل است که در مواقعی که ترموستات و سایر ادوات کنترلی عمل نکنند حفاظت پله اول است و پرشر دوم برای حفاظت ایمنی است و در مواقعی که پرشر اول عمل نکند نسبت به قطع سیستم بر اثر بالارفتن فشار اقدام می کند و پرشر سوم برای تنظیم طول شعله مشعل استفاده می شود.
روی پرشر دو پیچ تنظیم وجود دارد یک پیچ بابت تنظیم فشار کاری و پیچ دیگر بابت تنظیم میزان حساسیت که با دیفرانسیل مشخص شده است.

شیر اصلی خروج بخار

در قسمت فوقانی دیگ قرار دارد و برای قطع، وصل و تنظیم جریان خروج بخار نصب می شود و در مجموعه هایی که از چند دیگ بخار استفاده می شود لازم است بعد از شیر بخار یکعدد شیر یکطرفه نصب شود تا در صورت افت فشار در یک دیگ، فشار دیگهای دیگر برگشت نداشته باشد.

شیر ونت

جهت خروج هوای موجود در سیستم بکار گرفته می شود.

کنترل کننده سطح

بسته به نوع دیگ از یک یا دو کنترل کننده سطح استفاده می شود و وظیفه خاموش یا روشن کردن پمپ تغذیه، مشعل و اخطار سطح پایین آب را بطور اتوماتیک دارد.
در زمانیکه آب از سطح مشخص پایین تر شود ( low water) پمپ تغذیه روشن می شود و سطح آب افزایش می یابد با افزایش سطح تا سطح مشخص (high water) فرمان قطع پمپ صادر می شود.
و اگر به هر دلیل سطح آب از سطح پایین نیز کمتر شود ضمن صدا درآمدن آژیر هشدار به مشعل فرمان قطع صادر می گردد.

نشان دهنده سطح(آبنما)

وظیفه نمایش سطح آب درون دیگ را بعهده دارد و می تواند یا یا دو عدد باشد و به دو صورت مغناطیسی یا شیشه ای وجود دارد، جهت اطمینان از عملکرد صحیح و تمیز نگه داشتن آبنما لازم است شیر تخلیه زیر آبنما بطور گسترده ای باز شود تا محفظه از رسوبات پاک شود.

دریچه آدم رو

جهت سرویس های اساسی کاربرد دارد.

شیر اطمینان

بسته به نوع دیگ، نصب یک یا دو شیر اطمینان برای تخلیه فشار دیگ در حالت بحرانی الزامی است در صورتیکه به هر دلیل سیستم الکترونیکی دیگ عمل ننماید و فشار از حد مجاز فراتر رود جهت جلوگیری از انفجار شیر اطمینان وارد عمل می شود و در واقع دیسکی که با فشار فنر مانع از خروج بخار شده است را با افزایش فشار بخار دیگ کنار زده و بخار اضافی تا تنظیم مجدد خارج می شود.
پیشنهاد می شود از نوع اهرم دار استفاده شود و بصورت مستمر هفته ای یکبار بمدت 10 ثانیه اهرم کشیده شود تا از عملکرد صحیح و نداشتن رسوب اطمینان حاصل شود.
تنظیم فشار عملکرد شیر اطمینان توسط پیچ تنظیم فنر صورت می گیرد این فشار معمولا” حداقل 5 درصد بالاتر از فشار کاری دیگ بوده و در کارخانه تنظیم می شود و توسط یک درپوش و یک پین قفل کننده محافظت شده تا از دسترسی افراد غیر متخصص جلوگیری شود.

دودکش

جهت خروج گازهای ناشی از احتراق می باشد.

سنسور دمای اگزوز

جهت اندازه گیری دمای اگزوز بوده تا در مواقعی که دما از حد مجار تجاوز کرد فرمان قطع مشعل توسط فیدبک سنسور و توسط رله کنترلر اصلی صادر شود.

شیر تغذیه

شیر تغذیه بعد از پمپ تزریق و قبل از دیگ نصب می شود که همراه با شیر یکطرفه دائما” باز می باشد تا در صورت کسر آب درون دیگ نسبت به پر کردن سطح آب اقدام کند و پس از خاموشی پمپ، شیر یکطرفه از برگشت بخار به تجهیزات پمپ تزریق جلوگیری می نماید.
اپراتور با کنترل دمای لوله بین شیر یکطرفه وپمپ از برگشت بخار اطمینان حاصل می کند، این کار پس از خاموشی پمپ فورا” صورت می گیرد.
در صورت برگشت بخار بایستی شیر یکطرفه باز شود و درون آن رسوبات پاکسازی شود و ضمنا” نباید قسمتهای آببند کننده دچار آسیب شوند.
مخزن دی اریتور وظیفه تغذیه آب ورودی به دیگ را داشته و ضمن جداسازی بخار از آب نسبت به تغذیه آب برگشتی آماده به تزریق دیگ اقدام می نماید و اگر سطح آب دی اریتور بالاتر از سطح آب دیگ باشد هنگام خاموش بودن و عدم فشار در دیگ شیر تغذیه را ببندید تا آب از مخزن وارد دیگ نشود و لبرریز نگردد.

شیر یکطرفه

مانع برگشت آب یا بخار می گردد.

مانومتر فشار پمپ

جهت نشان دادن فشار کاری پمپ است و بایستی سالیانه یکبار کالیبراسون انجام شود.

سختی گیر مغناطیسی

با باردار نمودن ذرات معلق در آب مانع تشکیل رسوبات از جنس سدیم و کلسیم کریستال شده می گردد.

شیر تخلیه

جهت زیر آب زدن Blow down برای تخلیه آب و رسوبات نصب می گردد، لازم است شیرر تخلیه در زمان فعال بودن دیگ حداقل هر 4 ساعت یکبار در حالتی که دیگ تحت فشار است به مدت 15 ثانیه باز شود تا از رسوبات داخل دیگ تخلیه شود. می توان از شیر پنوماتیک تایمردار پس از سیر تخلیه جهت زیرآب زدن اتوماتیک استفاده نمود.

پمپ تغذیه

جهت تزریق آب در مواقع کسر سطح آب درون دیگ کاربرد دارد.

دریچه دست رو

برای تخلیه رسوبات کاربرد دارد.

شیر تخلیه کنترل سطح

این شیر زیر کنترل کننده سطح نصب شده و شیر تخلیه مرحله ای نامیده میشود و وظیفه پاکسازی و تخلیه محفظه شناور و اتصالات آب و بخار کنترل سطح از رسوبات را عهده دارد.
مراحل تخلیه شیر امکان پاکسازی مسیر ورودی آب(پایین لول کنترل)، مسیر ورودی بخار( بالای لول کنترل) و همچنین محفظه شناور لول کنترل را بوجود می آورد.
پیشنهاد می شود روزانه حداقل یکبار شیر را در جهت عقربه های ساعت کاملا” بسته و مجددا” باز نمایید تا محفظه ها عاری از رسوبات شوند، آب ورودی باید سختی گیری شود تا از ایجاد رسوبات درون تجهیزات جلوگیری نماید زیرا مسدود شدن بر اثر رسوبات باعث عملکرد نادرست وسایل کنترلی و نهایتا” سوختن دیگ می گردد.

شیر تخلیه آبنما

جهت تخلیه آب درون آبنما بوده تا از رسوبات پاکسازی شود.

دریچه لایروبی

برای لایروبی و خارج نمودن رسوبات کاربرد دارد علی الخصوص در زمان اسید شویی.

سنسور دمای آب

برای ارسال فیدبک به کنترلر جهت تنظیم شعله مشعل و خاموش یا روشن کردن مشعل استفاده می شود.

تابلو برق

از یک کنترلر اصلی و تعدادی کلید، سوئیچ، کنتاکتور، فیوز و رله تشکیل شده است تا مطابق تنظیمات انجام شده و فیدبک کنترلرها عملکرد دیگ را بصورت مرحله ای انجام و از فرآیند حفاظت نماید.

شاسی دیگ

از فولاد سنگین برای حفظ ساختار نصب شده در کارخانه و جلوگیری از دفورمگی در جابجایی های احتمالی ایجاد شده است.
موارد فوق در مبحث تعمیر و نگهداری موتورخانه و سرویس و اورهال دیگ های بخار و مشعل های صنعتی کاربرد گسترده داشته و می بایست مطابق ظرفیت های حرارتی و برودتی موتورخانه نسبت به تعبیه چک لیست و آموزش اپراتور اقدام نمود.